Her türlü koruma, işleri idare etme ve düzene koyma anlamlarını taşıyan “El-Müheymin” esmasının sırlarını anlamaya çalışacağız.

​

El-Müheymin, “bir şeyi gözetimi altına alıp korumak ve onu yönetmek” manasındaki "heymene" kökünden türeyen Müheymin, “kainatın bütün işlerini idare eden” demektir. Yani, “kendisine güvenilen, başkalarını korku ve endişeden koruyup güvenlerini sağlayan” manasına gelir. 

​

Müheymin, Haşr sûresinin on altı kadar ilâhî ismi içeren son ayetleri içinde yer almaktadır. 

"O, kendisinden başka hiçbir ilâh bulunmayan Allah’tır. O, mülkün gerçek sahibi, kutsal (her türlü eksiklikten uzak), barış ve esenliğin kaynağı, güvenlik veren, gözetip koruyan, mutlak güç sahibi, düzeltip ıslah eden ve dilediğini yaptıran ve büyüklükte eşsiz olan Allah’tır. Allah, onların ortak koştuklarından uzaktır." (Haşr, 23)

 

Bir ayette de Kur’an’ın kendisinden önceki kitabı onaylayıcı ve muhafaza edici olduğu beyan edilirken Kur’an’ı nitelemektedir.

"(Resulüm!) Sana da kendisinden önceki kitapları tasdik edici ve onları koruyucu olarak bu kitabı hak ile indirdik. Artık aralarında Allah’ın indirdiği ile hükmet. Sana gelen bu gerçeği bırakıp da onların isteklerine uyma. Her birinize bir şeriat ve bir yol yöntem verdik. Allah dileseydi sizi tek bir ümmet yapardı. Fakat size verdikleriyle sizi denemek istedi. Öyleyse hayırlı işlerde birbirinizle yarışın. Hepinizin dönüşü Allah’adır. Allah size hakkında ayrılığa düştüğünüz şeyleri haber verecektir." (Maide, 48)

​

El-Müheymin esması hadislerde de geçmektedir. Özellikle dua ve  Esma’ül-Hüsna’nın sayıldığı hadis-i şerifte Melik, Kuddüs, Selam, Mü’min, Müheymin, Aziz, Cebbar ve Mütekebbir isimleri arasında yer alır. 

​

El-Müheymin esmasının anlam bütünlüğü için Gazzali, Müheymin’e, “yaratıkların amelleri, rızıkları ve ömürlerinin idaresini elinde bulunduran” manasını vermiş ve bunun Allah’ın her şeye vakıf olması, hakimiyeti altında bulundurması ve korumasıyla gerçekleştiğini belirtmiştir. Müheymin’in etkisini icra etmesi ilahi ilim, kudret ve fiilin kemal mertebesinde bulunması sayesindedir. Bu niteliklerin tamamı sadece Allah’ta bulunmaktadır. Bundan dolayı Müheymin’in kadim ilahi kitaplarda da Allah’ın isimlerinden biri olduğu ifade edilmiştir. Allah’ın fiili sıfatları grubu içinde yer alan Müheymin, mü’min (emniyet sahibi), rakib (gözetleyen), hafiz (koruyan), halik (yaratan)  ve şehid (şahid) isimleriyle anlam yakınlığı içinde bulunur.

​

Kur’an'ın “Müheymin” isminden nasibini alması, kendinden önceki kitapları koruyarak gelmesidir. Her kitap kendinden öncekini doğrular, kendinden sonrakinin müjdesini barındırır. Kur’an-ı Kerim ise tüm kitapları kendi içinde muhafaza eden evrensel bir kitap olması sebebiyle Müheymin isminden nasibini almıştır. İbn-i Kesir der ki: “Bu esmalar (mümin, şahid, müheymin) birbirine yakındır. Müheymin ismi de bunların hepsini anlatır. Allah (c.c), bu kitabı kitapların en şumullüsü, en büyüğü, en mükemmeli olduğu için en son kitap kıldı. Önceki kitapların güzelliklerini topladığı, diğerlerinde bulunmayan mükemmellikleri ihtiva ettiği için şahid, emin ve hakim kıldı.”

​

Bu ismin tezahürü kulda mevcut mudur?

Gazzali, Müheymin isminin kulda görülebilecek tecellilerini de şöyle anlatmaktadır: Kişi iç gözlem yoluyla gönül hayatının sırlarına vakıf olur, bunun yanında kendi gidişinin doğruluk üzerinde seyretmesini sağlayabilir ve buna süreklilik kazandırdığı takdirde kendi kalbine hakim olma durumuna ulaşır. Eğer kalbinin derinliklerine vakıf ve hakimiyetinin sınırları genişler de bu sayede Allah’ın bazı kullarını istikamet halinde tutmayı başarırsa Müheymin isminin tecellilerine daha çok mazhar olabilir.

​

Peygamber Efendimiz (s.a.v.) bu esmadan nasibi en çok olan insandır. Allah’a (c.c) rızık ve amel konusunda güvenirdi, insanların da bu hususlarda endişe etmemelerini isterdi, yapılan her türlü ameli yapan için saklandığını anlatırdı, insanları korur, gözetirdi, güvenilir bir kişi idi. Rabbim bizleri de Rasulullah’ın (s.a.v.) ahlakıyla ahlaklanmış ümmet olmayı nasip eylesin. 

 

*Esma’ül-Hüsna yazı serimiz Halime Hüsna Özüdoğru katkılarıyla hazırlanmaktadır.